تمرین خود را بیازمایید شیمی یازدهم صفحه 91
در نمودار داده شده، منحنی $\mathbf{A}$ نشان دهندهی $\mathbf{\text{تغییر مولهای یکی از مواد فرآورده}}$ در یک واکنش فرضی است. با دلیل مشخص کنید کدام منحنی $\mathbf{B}$ نشاندهندهی افزودن $\mathbf{\text{بازدارنده}}$ و کدام یک نشاندهندهی افزودن $\mathbf{\text{کاتالیزگر}}$ به سامانهی واکنش است؟
[تصویر نمودار $\mathbf{\text{مول (فرآورده)} - \text{زمان}}$ با سه منحنی $\mathbf{A}$ (شاهد)، $\mathbf{B}$ (سریعتر) و $\mathbf{C}$ (کندتر)]
پاسخ و توضیح تمرین خود را بیازمایید صفحه 91 شیمی یازدهم
این تمرین به شما کمک میکند تا تأثیر دو نوع مادهی مؤثر بر $\mathbf{\text{سرعت واکنش}}$ (کاتالیزگر و بازدارنده) را در $\mathbf{\text{نمودار مول - زمان}}$ تشخیص دهید. 📊
---
## تحلیل نمودار مول - زمان
**منحنی $\mathbf{A}$:** منحنی $\mathbf{\text{شاهد}}$ است و $\mathbf{\text{سرعت واکنش اولیه}}$ را بدون افزودنی نشان میدهد.
### 1. تشخیص افزودن کاتالیزگر
* **منحنی:** $\mathbf{B}$
* **دلیل:** $\mathbf{\text{کاتالیزگرها}}$ با $\mathbf{\text{کاهش انرژی فعالسازی}}$ واکنش، $\mathbf{\text{سرعت واکنش}}$ را $\mathbf{\text{افزایش}}$ میدهند. این افزایش سرعت در نمودار مول - زمان، به صورت $\mathbf{\text{افزایش شیب}}$ منحنی نشان داده میشود، به طوری که $\mathbf{\text{مقدار نهایی فرآورده}}$ در $\mathbf{\text{زمان کوتاهتری}}$ به دست میآید. منحنی $\mathbf{B}$ از $\mathbf{A}$ $\mathbf{\text{شیب تندتری}}$ دارد.
* **نکته:** کاتالیزگرها $\mathbf{\text{مقدار نهایی فرآورده (بازده) را تغییر نمیدهند}}$، بلکه $\mathbf{\text{سرعت رسیدن به آن}}$ را تغییر میدهند (همانطور که $\mathbf{A}$ و $\mathbf{B}$ در یک ارتفاع به پایان میرسند).
### 2. تشخیص افزودن بازدارنده
* **منحنی:** $\mathbf{C}$
* **دلیل:** $\mathbf{\text{بازدارندهها}}$ (Inhibitors) با $\mathbf{\text{مسدود کردن مسیرهای واکنش}}$ یا $\mathbf{\text{افزایش انرژی فعالسازی}}$، $\mathbf{\text{سرعت واکنش}}$ را $\mathbf{\text{کاهش}}$ میدهند. این کاهش سرعت در نمودار به صورت $\mathbf{\text{شیب ملایمتر}}$ منحنی نشان داده میشود، به طوری که $\mathbf{\text{زمان بیشتری}}$ برای رسیدن به $\mathbf{\text{مقدار نهایی فرآورده}}$ صرف میشود. منحنی $\mathbf{C}$ از $\mathbf{A}$ $\mathbf{\text{شیب ملایمتری}}$ دارد.
## نتیجهگیری نهایی
* $\mathbf{\text{کاتالیزگر:}}$ $\mathbf{\text{منحنی } B}$
* $\mathbf{\text{بازدارنده:}}$ $\mathbf{\text{منحنی } C}$